درس هایی از ویروس واگیردار کرونا ( بخش اول )
بسیاری از افراد تصور میکنند که خطرات بیماری های عفونی باعث میشود حمل و نقل عمومیخطرناک و سفرهای اتومبیل ایمن باشد، اما این امر عموما نادرست است. سایر عوامل محیطی میتواند تأثیر بیشتری بر خطر ابتلا به بیماری همهگیر داشته باشد.درباره نقشی که حالتهای مختلف حملونقل در گسترش بیماریهای عفونی و مقایسه خطر آن برای کاربران دارد، بحث های قابل توجهی شده است. بسیاری از افراد تصور میکنند که خطرات بیماریهای عفونی، حمل و نقل عمومی را خطرناک و سفر اتومبیل را ایمن میسازد، اما تحقیقات جدیدتر نشان میدهد که این امر عموما غیرقابل باور است. همه اشکال سفر، خطرات مسری را ایجاد میکند و عوامل زیادی بر این خطرات تأثیر میگذارند و سیاست های هوشمند میتوانند این خطرات را کاهش دهند.مسافرت های برونشهری و درونشهری نیز از نظر عفونت در معرض خطر هستند؛ سفر با مسافت طولانی میتواند بیماری هایی را در یک جامعه معرفی کند و سفرهای محلی میتوانند آن را پراکنده کنند. مراکز حمل و نقل و ترمینال ها، مانند فرودگاه ها و بزرگراه ها، اغلب دروازه بیماری ها هستند. همه وسایل نقلیه مشترک دارای خطرات هستند؛ اتوبوسها ، قطارها و هواپیماها میتوانند وسایل نقلیه و ایستگاههای شلوغ داشته باشند، در حالی که اتومبیل هایی که برای تاکسی مورد استفاده قرار میگیرند دارای فضاهای محدود و محدودههای لمسی بیشماری هستند (دستگیره، استراحت بازو و صندلی).نتایج بهدست آمده از میزان انتشار بیماری کووید19 نشان میدهد که برای کاهش ریسک، مسافران باید تمام اشکال سفر مشترک وسیله نقلیه را به حداقل برسانند. این موضوع میتواند فعالیت های خارج از خانه غیر رانندگان در مناطق وابسته به خودرو را به شدت محدود کند. مسافرانی که رانندگی نمیکنند ممکن است نتوانند کار کنند و نوجوانان و سالمندان از استقلال محروم میشوند. حتی مسافتهای اضطراری، مانند دسترسی به مراقبتهای بهداشتی، در مناطقی گسترده که سرویس تاکسی محدود است و مسافت سفر طولانی است، میتواند دشوار و پرهزینه باشد. همچنین به دلیل محدودیت خدمات مسافرتی، سفر وسایل نقلیه بینشهری ممکن است ناراحت کننده باشد. «این امر تاکیدی متقابل بر تاثیرات اقتصادی و اجتماعیروانی ناشی از شیوع ویروس باشد.»حمل و نقل عمومی میتواند خطرات ویژه ای را ایجاد کند. مقاله اخیر جفری ای.هریس با عنوانThe Subways Seeded Massive Coronavirus Epidemic در شهر نیویورک، ادعا کرده که متروها علت اصلی پراکندگی ویروس کرونا در شهر نیویورک است، بر اساس نقشه هایی که نشان میدهد موارد گزارششده متمرکز در خطوط مترو است و در موارد جدید پس از اواخر ماه مارس کاهش مییابد، اما منتقدان معتقدند بیشترین میزان آلودگی در مناطق برونشهری و دارای ترانزیت است و بسیاری از سیاست های کنترل آلودگی در اواخر ماه مارس مانند ضدعفونی مداوم و رعایت فاصلهگذاری اجتماعی اجرا شده است، میتواند میزان کاهش عفونتهای جدید را توضیح دهد.(Furth 2020؛ Gordon 2020؛ Grabar 2020؛ Levy 2020؛ Winkelman 2020).مطالعه آرون فورث،« Seeded Massive Coronavirus Epidemic » ، از نظر آماری رابطه مثبت قوی بین رفتو آمد اتومبیل و نرخ آلودگی ویروس کرونا و نرخ رشد عفونت را اثبات میکند، به علاوه همبستگی منفی شدیدی بین مترو و سایر حالتهای رفت و آمد و نرخ آلودگی وجود دارد،«اگر ضریب همبستگی دو پارامتر با یکدیگر منفی باشد، به این معناست که در فضایی که مطالعه و بررسی انجام شده، افزایش یک پارامتر با کاهش پارامتر دیگر و کاهش آن پارامتر با افزایش پارامتر دیگر همراه است.»فورث به دو روش اشاره میکند که احتمال دارد رانندگان بیش از کاربران مترو شیوع بیماری داشته باشند. کاربران خودرو تمایل دارند که دورتر حرکت کنند و سفر خود را کمتر از افراد وابسته به مترو کاهش دهند؛ زیرا رانندگی از مسافرت ترانزیتی ایمن تر به نظر میرسد. این امر به معنای انکار این نیست که حملونقل عمومی به دلیل حجم زیاد مسافر و تهویه ضعیف میتواند بیماریهای عفونی به ویژه در متروهای شلوغ را گسترش دهد، اما این تحقیق نشان میدهد که بسیاری از عوامل دیگر تأثیرات به مراتب بیشتری بر میزان آلودگی افراد و جامعه دارند، سفر ترانزیت به احتمال زیاد از سفرها با اتومبیل شخصی ضعیف از نظر مسافت، از جمله همه سفرهای وسایل نقلیه سرنشیندار مورد نیاز در جوامع پراکنده و وابسته به اتومبیل، ایمن تر است.
حامد اخگر/شهردار کلیشاد و سودرجان